ارتقای عملکرد چیست و علوم شناختی چه کمکی به ما میکند

ارتقای عملکرد چیست و علوم شناختی چه کمکی به ما میکند

یکی از اهداف متخصصان علوم شناختی این است که به افراد مختلف با شرایط گوناگون کمک کنند تا بهترین عملکرد ویژه خود را به دست آورند. بهبود عملکرد در یک کودک دارای مشکلات یادگیری یا کم‌توجهی به معنای افزایش و بهبود یادگیری، شناخت و تقویت نقاط قوت، بهبود توجه و تمرکز، نظم دادن به افکار، استفاده صحیح از انرژی، افزایش اعتماد به نفس، توانایی سازماندهی و در نهایت موفقیت تحصیلی و اجتماعی است.

همه ما می‌دانیم که شناخت توانمندی‌های جسمی و روانی و توسعه و گسترش آنها تا چه حد در دستیابی به موفقیت در عرصه های گوناگون حیاتی است. تفاوت مهارت‌های روانی در قهرمانان ورزشی اغلب همان تفاوتی است که بین نفر اول و دوم در یک رقابت سخت و تنگاتنگ وجود دارد، و یا در کنکور سبب کسب رتبه ممتاز در بین چند دانش‌آموز سخت‌کوش می‌گردد و یا… .

فرد موفق چه در زندگی، چه در تجارت، چه در ورزش، چه در علم و .. کسی است که هر روز به چیزهای جدید دست می‌یابد، سعی می‌کند از همردیفان خود جلوتر باشد، مرتب خود را تحت آموزش‌های گوناگون قرار می‌دهد و … از همه مهم‌تر اینکه از این مهارت‌ها و آموزش‌های خود به بهترین شکل و در لحظۀ مناسب بهبره می‌برد و آنها را به بهترین نحو به اجرا می‌گذارد. رجوع به انواع اطلاعات ذخیره شده در مغز، هماهنگ کردن و دسته بندی و انتخاب مناسب از بین آنها، هماهنگ کردن جسم و ذهن به شکل مطلوب و در عین حال داشتن سرعت عمل همراه با حفظ آرامش و مدیریت اضطراب و استرس در شرایط ویژه و بحرانی از مهارت‌های روانی ویژه‌ای است که کسب آنها در باهوش‌ترین، خلاق‌ترین و صاحبان بالاترین مدارج علمی نیز بسیار حیاتی است و الیته همه ما جای خالی آن را در بین آموزش‌هایی که به فرزندانمان در مدرسه و حتی در دانشگاه داده می‌شود حس می‌کنیم.

baztavani

اما عملکرد بهینه چیست؟

عملکرد بهینه نهایت عملکرد و موفقیت در هر فرد است. احساس کنترل کامل؛ گرفتن تصمیمات درست در لحظۀ مناسب و توانایی و مهارت مورد نیاز برای پیروز شدن.

مغز مرکز کنترل همه کارهایی است که انجام می‌دهید. هدایت حس‌های بینایی و فضایی، توجه و تمرکز، حافظه، زبان و توانایی استدلال و … به عهده مغز است. مغز این کار را با کمک ارتباطات عصبی درون شبکه های عصبی خود انجام می‌دهد. اگر این مسیرها و ارتباطات به هم بریزند در کارکردهای مختلف مغز مانند یادگیری، زبان، حافظه، توجه و تمرکز، هماهنگی حسی-حرکتی و .. اشکال پیش می‌آید. هدف  این است که با کمک جدیدترین یافته‌های علمی و تکنولوژیک این مسیرها را اصلاح کرده و به مغز یاد داد تا خودش بهترین مسیرها را انتخاب و تنظیم کند.

موفقیت تحصیلی

آیا «موفقیت تحصیلی» لزوماً با بیشترو بیشتر درس خواندن به دست می‌آید؟ آیا گر مرتب به گوش فرزندمان بخوانیم:”درستو بخون؛ تلویزیون نگاه نکن؛ حواستو جمع کن؛ با دوستت بیرون نرو و …”، او موفق می‌شود؟

شکی نیست که اولین قدم در موفقیت تحصیلی، یادگیری صحیح و کامل دروس است. کودکی که سر کلاس توجه چندانی به درس نمی‌کند و خوب آن را یاد نمی‌گیرد، نمی‌تواند مانند بقیه نتیجه بگیرد. عوامل بسیاری بر یادگیری درس در کلاس تأثیر می‌گذارند مانند خوب ندیدن تخته، مشکلات در پردازش شنوایی، حواس‌پرتی، توجه بیش از حد به یک نکته و غافل شدن از بقیه مطالب. گاهی نیز برخی کودکان تنها در یادگیری بعضی دروس مشکل دارند، مثلا بعضی در ریاضیات، بعضی در املا و … . حتی گاهی ممکن است کودکی در نوشتن مشکل داشته باشد، کند بنویسد یا دستخط بدی داشته باشد و به همین دلیل نمرات بدی کسب کند. بسیاری از کودکان باهوش را می‌شناسیم که بی‌دقت هستند، از کاری به کار دیگر می‌پرند، تکلیف درسی را خوب شروع می‌کنند اما به سختی آن را کامل می‌کنند و مشکلاتی از این قبیل. نکته مهم در کمک به یک دانش‌آموز این است که اول به خوبی مورد ارزیابی قرار گیرد و پس از مشخص شدن نقاط ضعف و قوت او به برطرف کردن ضعف‌ها و ارتقاء توانمندی‌ها پرداخته شود.

اما ریشه همه این مشکلات کجاست؟ درست است : عملکرد مغز. یادگیری، توجه و تمرکز، محاسبات ریاضی، حل مسئله، هنر، تصمیم گیری، حتی دستخط و رفتارهای تکانشی، همه و همه از عملکرد مغز نشأت می‌گیرند.

مغز مرکز کنترل همه کارهایی است که انجام می‌دهید. هدایت حس‌های بینایی و فضایی، توجه و تمرکز، حافظه، زبان و توانایی استدلال و … به عهده مغز است. مغز این کار را با کمک ارتباطات عصبی درون شبکه های عصبی خود انجام می‌دهد. اگر این مسیرها و ارتباطات به هم بریزند در کارکردهای مختلف مغز مانند یادگیری، زبان، حافظه، توجه و تمرکز، هماهنگی حسی-حرکتی و .. اشکال پیش می‌آید. هدف  این است که با کمک جدیدترین یافته‌های علمی و تکنولوژیک این مسیرها را اصلاح کرده و به مغز یاد داد تا خودش بهترین مسیرها را انتخاب و تنظیم کند.

بهبود عملکرد در یک کودک دارای مشکلات یادگیری یا کم‌توجهی به معنای افزایش و بهبود یادگیری، شناخت و تقویت نقاط قوت، بهبود توجه و تمرکز، نظم دادن به افکار، استفاده صحیح از انرژی، افزایش اعتماد به نفس، توانایی سازماندهی و در نهایت موفقیت تحصیلی و اجتماعی است.

سحر آذرنگ، مهندس پزشکی (سردبیر بخش فنی مهندسی)
مشاور و مجری در حوزه نورومارکتینگ و neuroengineering