توانمندسازی یا ارتقای عملکرد انسان چیست؟

توانمندسازی یا ارتقای عملکرد انسان چیست؟

توانمندسازی انسان، به‌کارگیری علوم و فناوری‌های گوناگون برای ارتقاء قابلیت‌های انسانی است. توسعه در شاخه‌های مختلفی مانند پزشکی ورزشی، جراحی، ژن‌درمانی، داروسازی، سایبرنتیک، پروتزسازی، نانوتکنولوژی و علوم کامپیوتر ممکن است به نحوی به توانمندسازی انسان مربوط گردد. یک عامل مهم در توسعه این مبحث، تقارب و همگرایی چهار حوزه پژوهشی نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات و علوم شناختی (NBIC) است. برای مثال، علوم شناختی می‌تواند به متخصص کامپیوتر کمک کند تا با الهام از معماری عصبی و الگوریتم‌های به‌کار گرفته شده توسط مغز انسان، به طراحی و توسعه نرم‌افزارهای گوناگون بپردازد.

baztavani.com

عنوان توانمندسازی، مفاهیم و اشکال گوناگونی را در بر می‌گیرد. در بسیاری از موارد، توانمندسازی هم درمان و هم ارتقاء توانمندی در افراد طبیعی را شامل می‌شود. تعداد بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات وجه عصب‌شناختی دارند: اعتیاد، اضطراب، مشکلات توجهی و یادگیری، وسواس، پارکینسون، درد، افسردگی، مشکلات شنوایی، آلزایمر، صرع، اسکیزوفرنیا و … . حدود ۱/۵  میلیارد نفر امروزه در سراسر دنیا از این مشکلات رنج می‌برند. این تقاضای بسیار، کمپانی‌ها و حتی دولت‌ها را در تمام جهان تشویق به سرمایه‌گذاری در صنعت و پژوهش در حوزه نوروساینس (علوم اعصاب) کرده است. حدود ۴۰۰ کمپانی (تا سال ۲۰۰۰)، به صنعت ۱۱۰ میلیارد دلاری فناوری عصبی پیوسته‌اند. هدف از توانمندسازی عصبی، کمک به مردم جهت کنارآمدن با مشکلات روانشناختی، درمان بیماری‌های عصب‌شناختی، اصلاح بدکارکردی‌ها و ارتقاء کارکردهای عصبی است.

گسترش و توسعه فناوری‌های مرتبط، منجر به پیشرفت قابل توجهی در بحث درمان و تشخیص شده است. پیشرفت‌های بسیاری در تصویریرداری مغزی، امکان بررسی دقیق عملکرد مغز را به‌وجود آورده است. می‌توان توانمندسازی را در سه دسته تعریف کرد: شناخت، هیجان و حس. شناخت به مواردی از قبیل یادگیری، حافظه و عقلانیت اشاره می‌کند. فعالیت در این زمینه منجر به پیدایش و توسعه تکنولوژی و راه‌های بهبود و ارتقاء کارکردهای شناختی و حتی ساخت پروتزهایی مانند پروتز هیپوکامپ گشته است.

ارتقاء حافظه، توجه، یادگیری، سرعت واکنش و … از دستاوردهای این شاخه از توانمندسازی می‌باشند. توانمندسازی در حوزه هیجان به دگرگونی احساساتی از قبیل برانگیختگی و همدلی اشاره می‌کند. تکنولوژی توانسته است تحریک‌کننده‌های عصبی قابل کاشت بسازد که به درمان افسردگی و وسواس منجر گردند. و در نهایت گسترش تکنولوژی در حوزه حس، منجر به تولید تجهیزات برای کاهش احساس درد گشته است.

سحر آذرنگ، مهندس پزشکی (سردبیر بخش فنی مهندسی)
مشاور و مجری در حوزه نورومارکتینگ و neuroengineering